چیستی و ویژگی‌های تجربۀ عرفانی

نویسنده

  • هادی وکیلی استاد‌یار کلام و فلسفه اسلامی پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی
چکیده مقاله:

عرفان بی‏‌شک جوهر تجربۀ دینی به شمار می‌‏رود و این تجربه، هم برای کسانی که دارای اعتقادات مذهبی هستند، و هم برای کسانی که چنین اعتقاداتی ندارند، نوعاً باعث تغییر در زندگی می‏‌شود. صرف‎نظر از دشواری توصیف حالات عرفانی که از چارچوب مفهومیِ تجارب عادی بسیار دور به نظر می‌‏رسند، به نظر می‏‌رسد می‏‌توان شباهت‌های متعددی میان این حالات در سنت‌های دینی ـ عرفانی مختلف یافت. این شباهت‏‌ها عبارتند از: تجربۀ وحدت، احساسِ قرار داشتن در ورای زمان و مکان، احساس تقدّس، احساس لذت و شادکامی، وحدتی که توام با خلاء و ملأ است، و آگاهی از یک واقعیت غایی ابدی. حالات عرفانی را در قیاس با مراقبۀ معنوی (meditation) می‎توانیم به دو دسته مقولات متمایز تقسیم کنیم: تنزیهی(متعالی) و تشبیهی (حلولی). عرفان‏‌های تنزیهی و تشبیهی هر چند شباهت‌های قابل توجهی با یکدیگر دارند، اما به‌طور قطع با یکدیگر متفاوت هستند. این دو نوع گرایش عرفانی در ادیان و آیین‏‌های مذهبی شرق و غرب جهان به تفاوت دیده می‌‏شود. تفاوت‏‌های موجود بر سر تفسیر تجارب عرفانی ممکن است ناشی از تفاوت‏‌ها و تمایزات فرهنگی و زبانی باشد. تفاسیر روان‎شناختی، عصب-روان‎شناختی، و علوم‎شناختی از تجارب عرفانی، از مهم‏ترین رویکردها در پژوهش‏‌های نوین در سطح جهان محسوب می‏‌شود.

برای دانلود باید عضویت طلایی داشته باشید

برای دانلود متن کامل این مقاله و بیش از 32 میلیون مقاله دیگر ابتدا ثبت نام کنید

اگر عضو سایت هستید لطفا وارد حساب کاربری خود شوید

منابع مشابه

چیستی تجربۀ عرفانی و چگونگی تحقق آن از منظر آندرهیل

  عرفا در برخورد با واقعیات فرامادی به تجربه­هایی دست می‌یابند که شایستۀ نامگذاری به تجربۀ عرفانی است. خانم اولین آندرهیل (1875ـ1941م) عرفان پژوه انگلیسی معاصر، در تحقیقات و تألیفات گستردۀ خود پیرامون عرفان مسیحی، به بررسی تجربۀ عرفانی همت گماشته است. ایشان پس از تحول بزرگ درونی، از بی‌دینی به سمت باورهای عمیقاً دینی و عرفانی گروید و با تدوین کتب و مقالات متعدد، در زمرۀ مؤثرترین پژوهشگران عرفان...

متن کامل

ساحتها، ابعاد، و جوهرۀ تجربۀ عرفانی

این جستار بر آن بوده است تا تصویری شفاف تر و ، در عین حال، ژر ف تر از تجربۀ عرفانی به دست دهد . بهاین منظور، نخست نگاهی از فراز بر این مفهوم افکنده و آن را دارای مصادیق، ساحت ها و ابعاد مختلف یافتهاست. آنگاه با تحدید محدوده بحث بر مفهوم مصطلحِ تجربۀ عرفانی، به بررسی ابعاد چهارگانه این احوال وانکشافات (بعد معرفتی، معرفت شناختی، اَنفسی، و عاطفی ) پرداخته، و سپس با مروری اجمالی بر توصیفتجربۀ عرفانی ...

متن کامل

ساحتها، ابعاد، و جوهرۀ تجربۀ عرفانی

این جستار بر آن بوده است تا تصویری شفاف تر و ، در عین حال، ژر ف تر از تجربۀ عرفانی به دست دهد . بهاین منظور، نخست نگاهی از فراز بر این مفهوم افکنده و آن را دارای مصادیق، ساحت ها و ابعاد مختلف یافتهاست. آنگاه با تحدید محدوده بحث بر مفهوم مصطلحِ تجربۀ عرفانی، به بررسی ابعاد چهارگانه این احوال وانکشافات (بعد معرفتی، معرفت شناختی، اَنفسی، و عاطفی ) پرداخته، و سپس با مروری اجمالی بر توصیفتجربۀ عرفانی ...

متن کامل

بررسی و تحلیل ویژگیهای زبان عرفانی در معارف بهاء ولد

کتاب معارف، مجموعه مواعظ، سخنان و نوعی یادداشتهای روزانه سلطان العلما بهاء ولد است که در آن، تجربه های روحانی مولف به شکل و زبانی خاصی بیان شده است. بهاء ولد در پاره ای از موارد، مطالب بسیار دقیق عرفانی را بوسیله زبان مجازی (تشبیه، استعاره و مجاز) و در کسوت لفظ، ادا می کند و به همین دلیل کلام او در بعضی مواقع پیچیده و مبهم است. ولی بهاء در بیشتر مواقع با شیوۀ نوینِ ادبی، تجارب پیچیدۀ باطنی خویش ...

متن کامل

منابع من

با ذخیره ی این منبع در منابع من، دسترسی به آن را برای استفاده های بعدی آسان تر کنید

ذخیره در منابع من قبلا به منابع من ذحیره شده

{@ msg_add @}


عنوان ژورنال

دوره 1  شماره 2

صفحات  107- 119

تاریخ انتشار 2011-03-21

با دنبال کردن یک ژورنال هنگامی که شماره جدید این ژورنال منتشر می شود به شما از طریق ایمیل اطلاع داده می شود.

میزبانی شده توسط پلتفرم ابری doprax.com

copyright © 2015-2023